Ամեն ստեղծագործող  բացառիկ յուրահատկությամբ է ստեղծում իր պատմություններն՝  ընթերցողի համար բացահայտելով կյանքի,մարդու, տարբեր եղելությունների խորհրդավոր աշխարհը: Դու չես կարող պատմել սիրո կամ տառապանքի մասին,եթե չունես այդ զգացումի փորձառությունը.նույնիսկ եթե դու խոսում ես ուրիշի սիրո,տառապանքի կամ կյանքի այլ պատմությունների մասին,անհրաժեշտ է քո սեփական փորձառությունը:

Մարկ Լևին այն գրողներից է,ով կարողացել է ժամանակակից խնդիրների մասին խոսել  անկաշկանդ,իրեն բնորոշ  հեղինակային մեկնաբանություններով. իր  հերոսներից յուրաքանչյուրի միջոցով Լևին հստակորեն պատկերել է մարդկային հոգու ապրումները,մարդկային փոխհարաբերությունները,տարբեր իրավիճակներում դրսևորվող մարդկային հնարավորությունները:

Նա այն գրողներից է,ում ստեղծած գրականությունը ո՛չ միայն ժամանկակից թեմաների   ներկայացում է,այլև հետաքրքիր բովանդակությամբ լեցուն մարդկային պատմությունների համայնապատկեր:

(Ներկայացնում ենք Մարի Ազիզյանի հարցազրույցը   մեր ժամանակների Ֆրանսիացի ամենաընթերցվող  հեղինակներից մեկի՝ Մարկ Լևիի հետ` տպագրված ՄԵԳԱՊՈԼԻՍ ամսագրում ) :              

           Լույս տեսավ Ձեր տասնչորսերորդ գիրքը, որը դարձյալ սիրո մասին է: Այդ հավիտյան աղբյուրը որտեղի՞ց  է՝  կյանքի՞ց,  թե՞ երևակայությունից:

Երկուսն էլ. այն զգացում է, որ ներկա է կյանքում ամեն ինչի մեջ:  Սեր, ատելություն՝ գրողը միայն այդ է պատմում: Նույնիսկ, եթե պատմում ես   ուրիշի սերը կամ բարկությունը, որ  տեսնում ես, չես   կարող շատ հեռանալ քո  սեփական փորձառություններից: Ինձ թվում է՝ անհրաժեշտ է սիրո, տանջանքի, կորցրած  սիրո  փորձառություն  ունենալ, որպեսզի կարողանաս ճիշտ ներկայացնել զգացումները: Իսկ եթե ինձ պես ամաչկոտ ես՝ պետք է ուրիշի ձայնով ուրիշ հերոսներին   ներկայացնելու առավելությունն  ունենաս, որպեսզի  տարբեր պատմություններ ստեղծես:  

Ձեր վեպերի հիմքն արգելքներն են, արդյոք ա՞յդ է կինոյում եղած Ձեր  հաջողությունը: 

Չէ, դա չէ իմ բնավորությունը: Իմ առավելությունն այն է, որ իմ հերոսնները հասարակ են և հանդիպում են շատ հազվագյուտ իրավիճակների, որոնք իրենցից բարձր են և դժվար: Օրինակ՝ եթե իմ հերոսը լինի մի գող, ինձ համար հետաքրքիր է նկարագրել ոչ թե նրա կոպտությունը, այլ նրա բնավորության մարդկային գծերը, որովհետև  ամեն մարդու մեջ  կան մարդկային գծեր: Օրինակ` եթե կինոյի հետ համեմատենք՝   ինձ ավելի հարազատ է Քապրային,  քան Սքորսեզին.  ներեք, որ համեմատում եմ այս երկու մեծերի  հետ, բայց սա միայն համեմատության  համար ասացի:  

Ինչո՞ւ չեք նկարագրում Ձեր հերոսների դիմագծերը:

Քանի որ ես ազատ եմ թողնում իմ ընթերցողին իր երևակայության հետ: Ես կինոռեժիսորի պես իմ հերոսի հոգեբանությունը չեմ պարտադրում, այլ էությունն եմ ներկայացնում: Հոգեբանությունը թող կարդացողը երևակայի:

 Ձեր կենսագրությունը շատ ինքնատիպ է. յոթ  տարի աշխատել եք «Կարմիր խաչում», ապա  վեց տարի  Սան- Ֆրանցիսկոյի նկարի կենտրոնում : Հետո տասը տարի ճարտարապետական գրասենյակում իբրև տնօրեն, և գրող դարձաք միայն  39 տարեկանում : Հանկարծ եղավ, թե գրելու ներշնչանքը  ուշ առաջացավ :

Չգիտեմ, դժվար է այս հարցին պատասխանել: Կարծում եմ՝ երեքն էլ  հանկարծակի պատահեց, բայց  զուգադիպություն  չկա:  Այն առաջին անգամ է պատահում:  Առաջին գործս գրեցի, երբ  17  տարեկան էի, բայց անմիջապես պատռեցի: Հետո  երիտասարդ հայր դարձա և  պետք էր   աշխատել, որպեսզի ընտանիքս պահեմ  և  իմ ազատ ժամանակն էլ տղայիս հետ էի անցկացնում, այդ պատճառով էլ չէի գրում:  Ու այդպես գրելու փորձս ուշացավ: 

 Ինչպե՞ս կբացատրեք Ձեր առաջին վեպի հաջողությունը, որը թարգմանվեց 40 լեզուներով և վաճառվեց  2 մլն քանակությամբ: Բա՞խտ, ճիշտ թեմա՞, համբա՞վ, թե՞….

Բախտ…առանց բախտի հաջողությունն հազվագյուտ է: Համեստ պատասախան տալու համար կասեմ, որ հաջողությունը լինում է  շատ մեծ աշխատանքից հետո  և  աշխատանքից հետո է, որ արժանանում ես բախտի: Բայց չես կարող 12 տարի բախտ ունենալ և լոտո շահել: Մեկ անգամ կշահես, իսկ  հետո պետք է շատ աշխատես, որպեսզի  շարունակես շահել:   Փարիզում քննադատներ կան, ովքեր Ձեզ համարում են շատ հասարակ գրող՝ միշտ նույն  զգացումներով:

Դուք այն քննադատությանը պատասխանում եք, որ նրանք չեն սիրում ժողովրդական գրող: Այսինքն Դուք համաձա՞յն եք նրանց հետ:

Ընդհանրապես ինձ շատ են հարցնում ոչ թե դրական, այլ բացասական քննադատության  մասին: Գիտեք, իմ մեծ  հաջողությունը մեդիատիկ ձևով ստեղծեց այդ քննադատությունը:  Իմ երկրում մեծ հաջողությունը պատճառ է դառնում նախանձության: Անշուշտ, քննադատությունն օգնում է առաջ գնալ, սխալները ուղղել: Այդ մասին մի շատ լավ գիրք  կա, որը միայն գիրք չէ, այնտեղ ամբողջությամբ հավաքած են 18-րդ, 19-րդ և 20-րդ դարերի քննադատները: Եթե կարդաք, թե ինչպիսի քննադատություններ կան՝  Հյուգոյի, Դումասի, Զոլայի դեմ, կզարմանաք:  Բնականաբար ես ինձ իրենց հետ չեմ համեմատում, բայց այսօրվա քննադատները նախկիններից ավելի  մեղմ են:   Դուք ասել եք, որ Ֆրանսիայում  գրականությունը  պատանդ է վերցված  մի փոքրիկ խմբի կողմից՝ լրագրողների, գրողների կողմից, ովքեր նախանձությամբ են լցված և   գրականությունը չեն ներկայացնում:

Չե՞ք կարծում, որ ավելի շատ ֆրանսիական մշակույթն է պատանդ վերցնում:

Ճիշտ եք. այդպիսի բան  կա: Փարիզի մշակութային  միջավայրն  իրեն  բարձր է դասում մյուսներից  ու իրենք են իրենց տվել այդ իրավունքը որոշելու  մշակույթի մեջ ինչն է ճիշտ, ինչն է սխալ թատրոնի, կինոյի, գրողի կամ երաժիշտի  մեջ:  Բայց  քննադատությունը պետք է օբյեկտիվ լինի, միևնունն է քննադատությունը չի կարող հաջողության համար արգելք հանդիսանալ  կամ պարտադրողական լինել:   Քննադատությունը չի կարող պարտադրել:  

«Փողը ինձ ինչ»,- արդյո՞ք այս հարցում  անկեղծ եք:

Ես երբեք փողի մարդ չեմ եղել: Տասնյոթ տարեկանից սկսած աշխատել եմ. Սկզբում կամավորական հիմունքներով : Դրամը պետք է ընտանիքս պահելու համար կամ հաճելի ժամանակ անցկացնելու համար:  Գիտեք, ես գիտեմ, թե ինչ է նշանակում ամսվա վերջում վճարումներ կատարելու դժվարություն ունենալ. ես, իսկապես, սեր չունեմ դրամի նկատմամբ. սեփականության ձգտելու զգացում էլ չունեմ. մարդ կա սիրում է ինչ-որ բաների հավաքածու ունենալ, օրինակ՝ ժամացուցների, բայց ինձ  համար  ժամացույց  ընդհամենը ժամ  է  ցույց տալիս:  Ճոխությունը երբեք խելացիություն չի պարգևում:

 Ինչպե՞ս եք վերաբերվում այն բանին, որ ընտրություններին Ն. Սարկոզին չի վերընտրվել:

Այսօր  Եվրոպայում շատ մեծ ճգնաժամ է: Ֆրանսիան Հունաստանից, Իսպանիայից  և նույնիսկ Իտալիայից ավելի կայուն վիճակում է. պետք է խոտովանել, որ նավապետն իր նավը  այդ  հինգ տարիների ընթացքում լավ ղեկավարեց: Իսկ իր  անձնական վարվեցողությունը հեռու էր մեր ֆրանսիական ժողովրդական մշակույթից.  ղեկավարել՝ խառնելով մյուսներին: Իսկ իր  ազատականությունն իրեն տարավ անձնական ձախողման. բայց ես ուրախ եմ, որ Ֆրանսիան  հաջորդական փոխակարգություն  ունի: Ֆրանսիայի ժողովուրդը ընտրում է ազատ քվեարկությամբ: Ազատ երկիր ենք՝ ժողովրդավարական: Այստեղ ամենքս  ազատ ենք՝ մտածելու և մեր տպավորությունները հայտնելու. մեծ քաղաքական ընտանիքներ կան, որ իրար դեմ պայքարում են, բայց պայքարում են բոլորովին դեմոկրատ ձևով: Այդ առումով Ֆրանսիան օրինակ է:  

Ո՞վ է Ձեզ համար քաղաքական  գործչի  վառ օրինակ:

Ջոն Քեննեդին:

 Հարցազրույցներ  եք  անում Շարոն Սթոունի, Ջոննի Հոլիդեյի հետ: Ինչո՞ւ, եթե ավելորդ համբավի կարիք չունեք և այդ գործը կատարելու համար  կան շատ  ուրիշ  լրագրողներ:

Իսկ ինչո՞ւ լրագրողը կարող է գրող դառնալ : Ես կարծում եմ, որ գրողն էլ կարող է  երբեմն հարցազրույց պատրաստել: Դա լավ հնարավորություն է հետաքրքիր մարդկանց հետ հանդիպելու:  Ձեր մարդասիրական, կամավորական գործը համարո՞ւմ եք Ձեր կյանքի իմաստը: Եկեք այս հարցի վրա երկար չսևեռվենք. ես պարզապես պետք է իրենց  գովազդն անեմ. ես այսօր ներկայացնում եմ  աղքատության  դեմ շարժումը, օգնում եմ  տասնյակ այլ միությունների: Հետագայում ավելին կանեմ:

 Շատ եմ սիրում Ձեր վեպի  այն տողերը, որ ասում է. « Ատում եմ այն մարդկանց, ովքեր ծիծաղում են  ոչնչի համար»,- շատ նշանակալից է այսօրվա հասարակության  մեջ:

Դա  իմ վեպի հերոսուհու՝ Սյուզանի  խոսքերն են. նա բարկանում է ազատ աշխարհի թեթևության վրա: Բայց  ասեմ, որ թեթևությունը  ծիծաղից և խաղալուց  էլ կարևոր է, այլապես կյանքը շատ տխուր կլիներ: Երբ գիրքը կարդում ես ու քնքշությունը զգում ես, նշանակում է, որ սերը ստացվել է: Ինձ թվում է քնքշությունը մյուսին սիրելն է:

 Ձեր կարծիքը  Ֆրանսիայի  Սենատի  նկատմամբ, որը չի ընդունել հայոց ցեղասպանության հերքման օրենքը, երբ   Gayssoti օրենքը  ընդունել է հրեական ցեղասպանության  հերքման օրենքը:

Տասնյակ տարիներ տևեց, որ Ֆրանսիան ընդունի իր սխալները : Մինչև հիմա Ալժիրի դեմ կատարվածը  չի ընդունվել. մենք ուրիշների դաս չենք տալիս, բայց Ֆրանսիան մեծացավ, երբ ընդունեց իր   անցյալի  սխալները: Թուրքիան նույնպես կմեծանա,  երբ  ընդունի ցեղասպանությունը:

 Ինչպե՞ս եք տեսնում հայ ժողովրդին, որն այդչափ մեծ ներկայացուցչություն ունի Ֆրանսիայում  և Ամերիկայում:

Շատ  առատաձեռն ու աշխատասեր ժողովուրդ են՝ հարուստ մշակույթով,  նման այն ժողովուրդներին, որոնք  դիմացել են ամեն տեսակ վատ իրավիճակների:

 Ճանաչո՞ւմ եք Հայաստանը՝ Ֆրանսիայի ամենամեծ  արվեստագետի՝ Շառլ Ազնավուրի հայրենիքը: Մի օր կգա՞ք Հայաստան:

Ցավոք սրտի, ոչ մի անգամ չեմ եղել Հայաստանում,սակայն հույս ունեմ, որ մի օր կլինեմ այնտեղ: 

 Ե՞րբ կկարողանանք կարդալ Ձեր գրքերը հայերենով:

Դեռ դա ծրագրավորված չէ, սակայն մի գեղեցիկ օր հնարավոր է: 

Ի՞նչն է Ձեր առավելությունը:

Ես ինձ լուրջ չեմ վերաբերվում:

 Ինչի՞ն եք առաջին հայացքից ուշադրություն դարձնում կնոջ կամ տղամարդու մեջ :

Շատակերությանը:

 Ձեր ամենամեծ սրտի ցավը:

Կյանքի կարճատևությունը:

 Ձեր ամենամեծ հպարտությունը:

Իմ ընտանիքը:  

Ի՞նչն եք հավանում Ձեր մեջ:

Ոչ մի բան:

 Ձեր ամենասիրած սիրո պատմությունը:

Ռոման Գարիի  «Պարզ կինը»:  

Ձեր ամենսիրած ճաշատեսակը:

Գագրամորթ: