Մաշկային հիվանդությունները հանդիպում են շատերի մոտ` դառնալով տհաճ զգացողությունների պատճառ: Այդ հիվանդությունների առաջացման և տարածման, դրանց արտահայտման նշանների, բուժման եղանակների, Հայաստանում տարածված մաշկային հիվանդությունների և մի շարք այլ հարցերի շուրջ Asekose.am-ը զրուցել է ՀՀ ԱՆ մաշկաբանության և սեռավարակների գիտաբժշկական կենտրոնի մաշկային բաժանմունքի վարիչ Գևորգ Շաքարյանի հետ:

-21-րդ դարի կլիմայական այս փոփոխությունների դարաշրջանում ակտիվացել են և առաջ են եկել շատ հիվադություններ ,այդ թվում` նաև մաշկային: Պրն. Շաքարյա՛ն,  Ձեր աշխատանքնին փորձն ինչ է ասում այս մասին:

-Մաշկը կազմում է մեր մարմնի 2քմ և համարվումէ ամենամեծ օրգանը` մարմնի քաշից ունենում է մոտ 15% քաշ: Այսօր մաշկային շատ  խնդիրներ են տարածված Հայաստանում` կապված օդի աղտոտվածության, էկոլոգիական տարբեր գործոնների հետ, սնունդի, նյարդային վիճակի, աղեստամոքսային տրակտի պաթոլոգիաների, սոցիալական ծանր պայմանների հետ: Կարող եմ ասել, որ վերջին 15 տարիների ընթացքում մի քանի անգամ աճել է մաշկային հիվանդությունների թիվը:  

-Որո՞նք են Հայաստանում ամենատարածված մաշկային հիվանդությունները:

- Պետք է ասեմ, որ Հայաստանում տարածվածություն ունեն նաև պարազիտար հիվանդություններ, որոնք կապ չունեն սթրեսների հետ, բայց դրանք էլ իրենց կապված են մեր հիգիենայի հետ: Այսօր սնկային տարբեր հիվանդությունները տարածված են հիմնականում մարզերում ու գյուղերում, որտեղ պայմանները ոչ այնքան բարենպաստ են: Դրանցից կարող եմ առանձնացնել զոոսնկները, որոնք կապված են կենդանիների հետ: Քաղաքում նույնպես լայն տարածում ունեն սնկային հիվանդությունները հատկապես երեխաների մոտ, ովքեր հաճախում են տարբեր սպորտաձևերի:  Մեր կենտրոնը փորձում է վերականգնել այն կապը, որը նախկինում կար մեր և սպորտային դպրոցների միջև: Սնկային հիվանդությունները կարող են մի շարք տհաճ հետևանքներ ունենալ` մազաթափություններ, որոնք կարող են չվերականգնվել, սպիացած պրոցեսներ, որոնք հետագայում  շատ դժվար կարող են բուժվել:  շատ տարածված են փսորիազը, էքզեման և բշտախտը:

 -Պրն. Շաքարյան, արդյո՞ք կան մաշկային հիվանդություններ, որոնք բնորոշ են միայն հայերին, քանի որ, ինչպես գիտենք, օրինակ` երևանյան հիվանդությունը բնորոշ է միայն  հույներին, հայերին, ինչպես ասում են` արիական ցեղերին:

-Նման դեպք դեռ չի գրանցվել, որ այս կամ այն մաշկային հիվանդությունը միայն հայերի մոտ հանդիպեն: Բոլորմաշկային հիվանդությունները հանդիպում են ամբողջ աշխարհում: Գուցե կարող ենք ասել, որ մաշկային հիվանդություն ավելի շատ է տարածված, սակայն միայն հայերին բնորոշ մաշկային հիվանդություն չկա:

-Կա՞ն մաշկային հիվանդություններ, որոնք ժառանգական են և ոչ մի բուժում էլ չկա դրանց դեմ:

-Ցավով պետք է նշեմ, որ մաշկային բոլոր հիվանդությունները (չհաշված ձեռքբերովիները` օրինակ` քոս, սեռավարկներ) ունեն իրեն ժառանգականությունը: Հնարավոր է, որ մարդ ունենա այդ ժառանգական գենը, սակայն դա իր մոտ չարտահայտվի: Դա կապված է նյարդային համակարգի վիչակի, տարբեր սթրեսներ, աղեստամքսային տրակտի գործունեության հետ:

-Ասում են` ամեն մի օրգանի հիվանդ լինելու փաստն արտահայտվում է նախ և առաջ մաշկի վրա: Արդյո՞ք տարածված այս կարծիքը ճշմարիտ է:

-Սա միանշանակ ճիշտ է: Մաշկային առանձին հիվանդություն, որպես այդպիսին, չկա. մաշկը ինդիկատոր է, որը ցույց է տալիս, որ ինչ-որ օրգան-համակարգում որէ պաթոլոգիա է կատարվում: Մաշկային հիվանդությունների առաջացման հիմնական պատճառը աղեստամքոսային տրակտի պաթոլոգիաներն են:

-Կա՞ն արդյոք  սեզոնային մաշկային հիվանդություններ ,որոնց պետք չէ սպասել տարվա մյուս եղանակներին:

- Այո, կան նաև այդպիսի մաշկային հիվանդություններ, որոնք սրանում են այս կամ այն սեզոնին: Օրինակ` փսորիազը կարող է լինել ամառային կամ ձմեռային, տարբեր տեսակի ալերգիաները զարգանում են գարնանը:

-Ասում են ,որ մաշկային հիվանդությունների նախանշանները շատ հաճախ նման են իրար, և դժվար է տարբերակել հիվանդությունների տեսակները: Այս դեպքում ո՞րն է ճիշտ լուծումը:

-Այո, նախանշանները նման են լինում: Այս դեպքում, իհարկե, ամենակարևորը բժշկին դիմելն է, սակայն լինում են նաև դեպքեր, որ անգամ բժիշկն է դժվարանում հասկանալ, թե մաշկային ինչ խնդրի հետ գորշ ունի. դրա համար կատարվում  են մի շարք հետազոտություննեչ: Այս դեպքում մարդկանց` տնային պայմաններում ինքնաբուժությամբ զբաղվելը, թերևս, պայմանավորված է սոցիալական վատ վիճակով: Մարդիկ մտածում են, որ մաշկային հիվանդությունը մահացու չի կարող լինել, մինչդեռ բշտախտը 2-3 ամիս չբուժելու դեպքում կարող է հանգեցնել մահվան: Մարդիկ շատ հաճախ դիմում են տարբեր բժիշկների, սակայն` ոչ մաշկաբանների, և միայն այն դեպքում, երբ տեսնում են, որ, այնուամենայնիվ, չեն կարողանում լուծել այդ խնդիրը, դիմում են մեզ: Մեր կենտրոնում մենք փորձում ենք այնպես անել, որ մարդիկ բժշկական պատշաճ օգնություն ստանան` անկախ սոցիալական վիճակից: Մեր կենտրոնում բացել ենք նաև մանկական բաժին, քանի որ դա իմ երազանք է եղել:

-Մաշկային հիվանդություններն այլ հիվանդությունների հետևա՞նք են, թե՞ դրանք` որպես առաջնային խնդիր են հանդես գալիս:

-Դրանք այլ հիվանդությունների հետևանք են: Այդ պատճառով մաշկաբանը պետք է նախ և առաջ պարզի, թե որ օրգան- համակարգն է ախտահարված: Միայն մաշկի բուշումը ոչինի չի տա, եթե չբուժվի դրա հիմք հանդիսացող ախտահարված օրգան –համակարգը: 

-Մաշկային հիվանդությունները հաճախ կրկնվում են,լինում է,որ թվում է,թե ամբողջովին ապաքինվել է մարդը  սակայն  որոշ ժամանակ անց  հիվանդությունը կարող է նորից կրկնվել: Ո՞րն է դրա պատճառը:

-Դա անհատական է: Որոշ ժամանակ բուժում ստանալուց հետո հիվանդին թվում է, թե խնդիրը վերջնկանապես լուծված է, սակայն բուժվելուց հետո մարդը պետք է շարունակի օգտագործել հաբեր, քսուքներ: Դա ավելի շատ կապված է հիվանդի հոգեբանական վիճակի, նրա տրամադրվածության հետ: Դա ո՛չ բժշկի, ո՛չ հիվանդի սխալն է. պարզապես մեր հիվանդությունների հատկությունն է, որ կարող են ժամանակ-ժամանակ կրկնվել:

-Մաշկային խնդիրների դեպքում, հատկապես` դեմքի ,մենք` հայերս,  շատ քիչ ենք դիմում մաշկային բժիշկների` նախընտրելով կոսմետոլոգների, որոնց մասնագիտությունը հեռու է դերմատոլոգից:  Նրանց կողմից բուժում ենք ստանում, բայց որոշ ժամանակ անց հիվանդությունը կրկին ի հայտ է գալիս և ավելի խորանում: Ո՞րն է դրա պատճառը:

- Տարիներ առաջ գեղցկության սրահներում աշխատում էին կոսմետոլոգներ, ովքեր չունեին բարձր կրթություն և հեռու էին բժշկությունից: Սակայն Առողջապահության նախարարության և Բժիշկների կատարելագործման ինստիտուտի շնորհիվ ստեղծվել է կոսմետոլոգիական ամբիոն: Մաշկաբանը դառնում է կոսմետոլոգ-դերմատոլոգ- էսթետիստ: Այս դեպքում մարդը պետք է հասկանա` ինքն ուզում է բուժվե՞լ, թե՞ պարզապես դիմահարդարման միջոցով շտկել առկա խնդիրը: 

Հեղինակ` Լիլիթ Նավասարդյան