▲ Դեպի վեր

lang.iso lang.iso lang.iso

«Մոսկվան չի վերադառնալու Կովկաս»․ Արթուր Դանիելյան

«Ադեկվատ» միաբանության հիմնադիր Արթուր Դանիելյանի ֆեյսբուքյան գրառումը․ «Այո՛, Հայաստանի սովետականացումը բերել է նրան, որ մարդկության պատմության մեջ աննախադեպ զարգացում է տեղի ունեցել առանձին վերցված տարածքում: Դա սակայն միևնույն է մի տարածք էր, որը զուրկ էր ինքնիշխանությունից: Նաիրիտից ու ատոմակայանից սկսած, ազգայնական գրականությունով ու հակաթուրքական պահանջատիրությամբ ավարտված բոլոր օրակարգերը թելադրվում էին Մոսկվայից, ելնելով ԽՍՀՄ ընդհանուր շահերից, ոչ թե` առանձին վերցված հայ ժողովրդի: Ընդ որում, եթե սովետական բոլոր հանրապետություններին բաժին էր հասնում իրենց փայ զարգացումը, ապա այլ տարածաշրջաններում Մոսկվան նման կառուցողական դրսևորումներ իրեն թույլ չէր տալիս: Կար Անգոլայի դիկտատուրան, Լատինական Ամերիկայի մարքսիստական մարդակերների բրիգադները, մերձավոր արևելքի ահաբեկչական «կուսակցությունները», Եվրոպայի ու հարավ-արևելյան Ասիայի կարմիր բրիգադները:
Բրիտանիան էլ, որոշ տեղեր ներդրումներ անելով հանդերձ, լավ էլ քամում էր, տեղ էլ կար, որտեղ այլ մոտեցում էր դրսևորում, օրինակ` Կիպրոսում: Եթե ժամանակին Հունաստանի պրոամերիկյան զինվորական խունտան Կիպրոսում հեղաշրջում չկազմակերպեր, գուցե բրիտանական զորքը, որը պաշտոնապես անվտանգության երաշխիք ուներ տված Կիպրոսին, թույլ չտար, որ Թուրքիան գրավի Կիպրոսի կեսը: Բայց քանի որ Եղիսաբեթ II-ի ամուսին Փիլիպի ընտանիքն աքսորած հույները մուռ էին պահել, չհասկանալով, որ իր փայ մուռը Փիլիպենք էլ են պահել, եղավ այն, ինչ եղավ: Իսկ դրանից զատ Կիպրոսը լավ էլ չաղ ու բախտավոր ապրում էր` փող լվալու ու տուրիզմի հաշվին: Նույնքան չաղ ու բախտավոր էին Սինգապուրը, Հոնկոնգը և այլոք...
Վերոհիշյալն ասելով հանդերձ` ես պնդում եմ, որ անբովանդակ է քննարկումն այն մասին, թե որ մետրոպոլիան էր ավելի բարի, կամ որ ծայրագավառն էր գաղութ, իսկ որը` ոչ: Նախկին տեքստերում իմ գրածը սրա հետ կապ չուներ: Կար առաջադրված թեզ, ըստ որի Մոսկվան վերադառնալու է Կովկաս, ես էլ պնդում եմ, որ չի վերադառնալու և իմ այս պնդումը հիմնավորում եմ հստակ տնտեսական փաստարկներով:
Ես ասում եմ, որ կառավարման այն մոդելը, որը որդեգրված էր, իսկ դա պայմանականորեն կարող ենք անվանել «զանգելու մոդել», չէր գործում, անարդյունք էր և անպիտան է լինելու նաև ապագայում: Կապ չունի Մոսկվան ում ա զանգելու, ինչ ա ասելու, միևնույն է դա բան չի փոխելու: Էդ անտեր զանգը էլ ուժ չունի: Սա պետք է հասկանան ինչպես զանգին սպասողները, այդպես էլ զանգին սպասողներին կշտամբողները:
Բրիտանիայի և Ռուստաստանի տարբերությունը նրանում է, որ Բրիտանիան ժամանակին հասկացավ, որ «զանգային» կառավարման մոդելը չի աշխատելու և փոխեց մոդելը, իսկ Ռուսաստանը` ոչ: Արդյունքում մի այլասերված իրավիճակ է ստեղծվել, երբ զանգողն էլ ա խաբում բոլորին, այդ թվում ինքն իրեն, զանգվողն էլ ա խաբում: Իրար դուխ տալու համար առասպելներ են հյուսում ու հավատում դրանց:
Թե բա Շուշկևիչն է քանդել Սովետը, օկ, ինչ ասեմ, ուրեմն հալալա իրեն: Նույն հավանականությամբ կարելի է պնդել, որ Սորոսը Հայաստանում հեղափոխություն է արել: Լրիվ նույն տրամաբանությամբ էլ հակառակ կողմը պնդում է, որ Արցախը ախցախցիք են հանձնել, Նիկոլն էլ թալանի դեմ ա պայքարում: Տենց ռուսամետ-արևմտամետներով իրար մեջ բաժանվեք, մարդա մի «շպրից» վերցրեք, վենա մտցրեք էդ ձեր դոզեն ու կայֆ ստացեք մի քանի ժամ: Ես փաս:
Հ.Գ. Հուն-կիպրական պատմությունն իրոք շատ հետաքրքիր է: Եղիսաբեթի ամուսին Փիլիպը Հունաստանի արքայազնն էր, որի ընտանիքին հույն զինվորականությունը աքսորում է 1922 թվականին, պնդելով, որ այդ ընտանիքը, հարձկավելով Թուրքիայի վրա, միտումնավոր կապիտուլյացիայի է տարել Հունաստանը` Բրիտանական աշխարհաքաղաքական պլանը իրագործելու համար: 1972-ին երբ հույները փորձում են միավորել Կիպրոսը Հունաստանին, Թուրքիան հարձակվում է Կիպրոսի վրա ու օկուպացնում դրա մի մասը, մինչդեռ, Կիպրոսին անվտագությանը երաշխիքներ ստորագրած Բրիտանիան, որ բազմաթիվ բազաներ ուներ այդ կղզում, ոչինչ չի անում»։

Կայքում տեղ գտած մտքերն ու տեսակետները հեղինակի սեփականությունն են և կարող են չհամընկնել Asekose.am-ի խմբագրության տեսակետների հետ: Նյութերի ներքո` վիրավորական ցանկացած արտահայտություն կհեռացվի կայքից:
Քաղաքական more