Լրագրող Գալուստ Նանյանը իր բլոգում գրում է․
Արդեն մեկ օր է, որ սոցիալական հարթակներում թեժ քննարկումների ու դատապարտումների ալիք է բարձրացել Հայոց ցեղասպանության զոհերի հուշահամալիրի շուրջ իրականացվող վերանորոգման աշխատանքների կապակցությամբ․ գրվում են անորոշ ու հակասական կարծիքներ, մեղադրանքներ և կասկածներ։ Սակայն այս ողջ աղմուկի ընթացքում ոչ ոք չփորձեց հարցը դիտարկել իրավական հարթության մեջ, վերլուծել գործող օրենսդրությունը և առավել ևս՝ բարձրաձայնել կառավարության պատասխանատվության մասին։ Իրականում գործադիր իշխանությունը պարտավոր էր գործել օրենքի պահանջներին համապատասխան, մինչդեռ այս գործընթացում ակնհայտորեն շրջանցվել են մի շարք դրույթներ, որոնք նախատեսված են «Պատմության և մշակույթի անշարժ հուշարձանների պահպանության և օգտագործման մասին» օրենքով։
Ի՞նչ է պահանջում օրենքը
ՀՀ օրենքի 30-րդ հոդվածը հստակ սահմանում է, որ պետական նշանակության հուշարձանների ամրակայման, նորոգման կամ վերականգնման ցանկացած աշխատանք կարող է իրականացվել միայն․
- ՀՀ կառավարության կողմից սահմանված կարգով,
- լիազորված մարմնի (այս դեպքում՝ ԿԳՄՍ նախարարության) թույլտվությամբ,
- նախապես հաստատված և պետական փորձաքննություն անցած նախագծի հիման վրա։
Իսկ 31-րդ հոդվածը հստակեցնում է, որ պատվիրատու կարող են լինել միայն լիազորված պետական մարմինները, կամ՝ պետական հսկողությամբ գործող կազմակերպությունները։
Այսինքն՝ առանց պետական հրապարակային հայտարարության, մասնագիտական եզրակացության և իրավական ընթացակարգի ապահովման նման աշխատանք սկսելն ինքնին օրենքի խախտում է։
Ինչու՞ է խնդիրը վտանգավոր
Պաշտոնական պարզաբանումները, թե իբր հուշահամալիրի կառուցվածքային վնասները պայմանավորված են «խոնավությամբ», չեն բավարարում հանրության թափանցիկության պահանջին։ Մասնագետները փաստում են, որ տվյալ տարածքում մակերևութային ջրերի հոսքը երբեք չի եղել այն աստիճանի ակտիվ, որ հանգեցներ նման վնասների։ Ավելին, փաստացի հայտարարվում է, որ վերանորոգումը չի ավարտվի մինչև 2026 թ․ ապրիլի 24-ը՝ այն օրը, երբ ամբողջ աշխարհի հայությունը հավաքվում է Ծիծեռնակաբերդի բարձունքում։ Սա հասարակության գիտակից հատվածում առաջացնում է դժգոհության և անվստահության ալիք, քանի որ հիշատակի արարողությունների կենտրոնը փաստացի հայտնվելու է կիսակառույց կամ սահմանափակված վիճակում։
Ո՞վ է կրում պատասխանատվություն
Այս իրավիճակում ակնհայտ է, որ գործադիր իշխանությունը շրջանցել է օրենսդրական մի շարք կետեր․
- չի ապահովվել օրենսդրությամբ նախատեսված թափանցիկ ընթացակարգը,
- չի ներկայացվել պաշտոնական նախագիծ և պետական փորձաքննություն,
- չի հրապարակվել որևէ մասնագիտական եզրակացություն։
Այդպիսով՝ կառավարությունը ոչ միայն թերացել է իր պարտականություններում, այլ նաև վտանգել է հանրային վստահությունը ազգային նշանակության հուշարձանի պահպանության նկատմամբ։
Եզրակացություն և կոչ
Հայոց ցեղասպանության զոհերի հուշահամալիրը պարզապես քարե կառույց չէ․
Այն համազգային հիշողության և ինքնության խորհրդանիշն է։ Ցանկացած միջամտություն այստեղ պետք է կատարվի բացառապես օրենքի տառին և ոգուն համապատասխան։ Հանրային վերահսկողությունը, մասնագիտական կարծիքը և կառավարության պատասխանատվությունը չեն կարող շրջանցվել։
Հասարակությունը պետք է պահանջի թափանցիկ և օրինական ընթացակարգ, իսկ կառավարությունը պարտավոր է ներկայացնել հստակ փաստաթղթեր և հիմնավորումներ։ Հակառակ դեպքում՝ ցանկացած գործողություն ոչ թե «վերանորոգում», այլ ազգային արժեքի նկատմամբ անհարգալից վերաբերմունք է։
Գալուստ ՆԱՆՅԱՆ
Ֆրամինգհամ — Մասաչուսեթս
Դիտեք նաև՝
