1. 1923-ից մինչեւ 1941-ը Ի. Ստալինը չի զբաղեցրել որեւէ, նույնիսկ ԺԵԿ-ի պետի պետական պաշտոն: Նա իրավականորեն եղել է ԽՍՀՄ շարքային քաղաքացի։
2. 1934-ից 1952-ը Ի. Ստալինը հրաժարվում է Կոմկուսի գլխավոր քարտուղարի պաշտոնից: Այդ պաշտոնն ընդհանրապես վերացվում է, եւ դրա փոխարեն կուսկացությունը ձեւականորեն ղեկավարվել է կոլեգիալ սկզբունքով՝ Ի. Ստալինը 1934-1952 թթ.-ին եղել է Կոմկուսի մի քանի քարտուղարներից մեկը, ընդամենը մեկը՝ առանց գլխավոր կամ առաջին մակդիրի:
3. Նույն այդ ընթացքում ՍՍՀմ սահմանդրության մեջ դեռ պաշտոնապես չկար ամրագրված Կոմուսի ղեկավարող դերը:
4. 1936-ին նդունվում է ՍՍՀՄ նոր սահմանադրությունը, որում ի տարբերություն հնի վերանում են ժողովրդավարության, հատկապես ընտրության իրավունքի սահմանափակումները: Այդ սահմանադրությունն իրավմամբ կոչվում էր ամենադեմկորատականն աշխարհում, եւ հաստատ ավելի դեմոկրատակն էր քան ԽՍՀՄ նախկին հիմնական օրենքը:
5. 1937-38 շարքային քաղաքացի եւ իրավականորեն պետության հետ որեւէ կապ չունեցող Կոմկուսի կոլեգիալ ղեկավարության շարքային անդամ Ի. Ստալինի ղեկավարությամբ իրականացվում է պետական եւ կուսակցական վերնախավի մեծ զտում: Զտվում է հատկապես Կոմկուսի վերնախավի մեծամասնությունը: Ժողովրդական զանգվածների զգալի մասն անկեղծորեն ողջունում են սովետական օլիգարխիայի այս ջարդը:
6. ՍՍՀՄ-ում հաստատվում է փաստացի միապետություն, բայց իրավականորեն պետությունը մնում է պառլամենտական հանրապետություն, իսկ փաստացի իշխող կուսակցությունը կոլեգիալ ղեկավարմամբ կազմակերպություն, որի իշխող դերն իրավականորեն որեւէ կերպ ամրագրված չէր:
1. 1923-ից մինչեւ 1941-ը Ի. Ստալինը չի զբաղեցրել որեւէ, նույնիսկ ԺԵԿ-ի պետի պետական պաշտոն: Նա իրավականորեն եղել է ԽՍՀՄ շարքային քաղաքացի։
2. 1934-ից 1952-ը Ի. Ստալինը հրաժարվում է Կոմկուսի գլխավոր քարտուղարի պաշտոնից: Այդ պաշտոնն ընդհանրապես վերացվում է, եւ դրա փոխարեն կուսկացությունը ձեւականորեն ղեկավարվել է կոլեգիալ սկզբունքով՝ Ի. Ստալինը 1934-1952 թթ.-ին եղել է Կոմկուսի մի քանի քարտուղարներից մեկը, ընդամենը մեկը՝ առանց գլխավոր կամ առաջին մակդիրի:
3. Նույն այդ ընթացքում ՍՍՀմ սահմանդրության մեջ դեռ պաշտոնապես չկար ամրագրված Կոմուսի ղեկավարող դերը:
4. 1936-ին նդունվում է ՍՍՀՄ նոր սահմանադրությունը, որում ի տարբերություն հնի վերանում են ժողովրդավարության, հատկապես ընտրության իրավունքի սահմանափակումները: Այդ սահմանադրությունն իրավմամբ կոչվում էր ամենադեմկորատականն աշխարհում, եւ հաստատ ավելի դեմոկրատակն էր քան ԽՍՀՄ նախկին հիմնական օրենքը:
5. 1937-38 շարքային քաղաքացի եւ իրավականորեն պետության հետ որեւէ կապ չունեցող Կոմկուսի կոլեգիալ ղեկավարության շարքային անդամ Ի. Ստալինի ղեկավարությամբ իրականացվում է պետական եւ կուսակցական վերնախավի մեծ զտում: Զտվում է հատկապես Կոմկուսի վերնախավի մեծամասնությունը: Ժողովրդական զանգվածների զգալի մասն անկեղծորեն ողջունում են սովետական օլիգարխիայի այս ջարդը:
6. ՍՍՀՄ-ում հաստատվում է փաստացի միապետություն, բայց իրավականորեն պետությունը մնում է պառլամենտական հանրապետություն, իսկ փաստացի իշխող կուսակցությունը կոլեգիալ ղեկավարմամբ կազմակերպություն, որի իշխող դերն իրավականորեն որեւէ կերպ ամրագրված չէր:
Հրանտ Տեր-Աբրահամեան