«Երեկ Ադրբեջանի կառավարության նիստի ժամանակ նախագահ Իլհամ Ալիևը բոլոր հարցերի պատասխանները մեծ հաշվով տվել է»,- Asekose.am-ի հետ զրույցի ժամանակ ասաց ԱՄՆ Թաֆթսի համալսարանի Ֆլետչերի իրավունքի և դիվանագիտության դպրոցի միջազգային իրավունքի մագիստրոս, նույն համալսարանի գիտաշխատող Սուրեն Սարգսյանը` անդրադառնալով վերջին օրերին սահմանային լարվածության պատճառներին:
Մեր զրուցակիցն առանձնացրց Ալիևի ելույթի այն կետերը, որոնք կարևոր նշանակություն ունեն.
«Շատ կարևոր եմ համարում հատկապես այն փաստը, որ Ալիևը ընդգծել է, որ փակ դռների հետևում դիվանագիտական ճնշում կա Ադրբեջանի վրա, որպեսզի Ադրբեջանը ճանաչի Լեռնային Ղարաբաղի անկախությունը կամ ինքնորոշման իրավունքը: Սա չափազանց կարևոր մի հայտարարություն է, որը մինչ այժմ որևէ ձևաչափով ադրբեջանցի որևէ պաշտոնյայի շուրթերից չի հնչել: Երկրորդը, կարծում եմ, սա ներքին սպառման նպատակ ունի, որ մեր զորահանդեսից անմիջապես հետո Բաքվում հիստերիա բարձրացավ, որովհետև այն զինատեսակները, որոնք ցուցադրվեցին, լուրջ զինատեսակներ են, և իհարկե, ադրբեջանական հասարակությունը պետք է փորձեր ապացուցել, որ իրականում ադրբեջանական բանակը մարտունակ է և կարող է ցանկացած խնդիր լուծել, որը կդնի Ադրբեջանի ղեկավարությունը իրենց առջև: Սա, իհարկե, ներքին սպառման համար նախատեսված հայտարարություն և գործողություններ են: Կարևոր է նաև այն հանգամանքը, որ մի քանի օր առաջ Ադրբեջանում տեղի է ունեցել հանրաքվե, որի արդյունքում, մեծ հաշվով, Իլհամ Ալիևը կամ նրա հաջորդը`նրա որդի Հեյդար Ալիևը, կշարունակեն պահել իրենց իշխանությունը: Ընդհանրապես, միշտ, երբ ներքաղաքական ցնցումներ են լինում, Ալիևը հիշում է Լեռնային Ղարաբաղի խնդիրը և միշտ ակտիվացնում է ռազմական գորշողությունները, որպեսզի հանրության ուշադրությունը շեղի դեպի Լեռնային Ղարաբաղ և փորձի մեղադրել հայկական կողմին իր բոլոր բացթողումների մեջ: Կա ևս մեկ կարևոր հանգամանք. Ալիևն իր ելույթում նշում է, որ Հայսատանը ունի հովանավորներ, որոնք նրան զենք են մատակարարում, հավանաբար` նա նկատի ունի Ռուսասատանի Դաշնությանը: Այս առումով Ադրբեջանի ղեկավարությունը փորձում է ցույց տալ իր ադրբեջանական հասարակությանը, որ նա ճիշտ է քվեարկել հանրքավեի օգտին: Ալիևը հայտատարել է, որ իրենք դեռ երկար ժամանակ են իշխանության գլխին մնալու, որ Լեռնային Ղարաբաղի հարցում որևէ փոխզիջման իրենք չեն գնալու, այսինքն` իրեն լեգիտիմացնելու փորձ է կատարում հանրության համար: Կարևոր է նաև այն հանգամանքը, որ նշվում է նաև, որ Ադրբեջանի վրա կան ճնշումներ թե’ հասարակական, թե’ լոբիստական կազմակերպությունների կողմից: Ամենակարևոր թեզն այն է, որ Լեռնային Ղարաբաղի խնդիրը չպետք է սառեցվի, տարածությունների բացակայությունը և ստատուս քվոն, ըստ էության, Ադրբեջանին չեն բավարարում, և նա պետք է մշտապես, այսպես ասած, տաք պահի այդ կոնֆլիկտը, այսինքն` միշտ սահմանին որոշակի լարվածություն պետք է լինի, որպեսզի խնդիրը շարունակի մնալ միջազգային հանրության օրակարգում և ուշադրության կենտրոնում, ինչով էլ բացատրվում է վերջին օրերին սահմանում տիրող լարված իրավիճակը. Դրա նախաձեռնոխղը հենց Ադրբեջանն է և, դա բխում է հենց նրա շահերից»:
Անդրադառնալով այն կարծիքին, որ ադրբեջանցիների այս ակտիվությունը կապված Է այնտեղ անցկացված սահմանադրական հանրաքվեի հետ, որի արդյունքով Ալիևների ընտանիքն այլևս դարերով կարող Է իշխել Ադրբեջանում, մեր զրուցակիցը նշեց.
«Ադրբեջանում հիմա ծանր տնտեսական իրավիճակ է, և երկրի ղեկավարությունն իր հանրության ուշասդրությունը պետք է գլոբալ խնդիրներից շեղի: Իհարկե, հասկանում ենք, որ Ադրբեջանի տնտեսությունը կառուցված է նավթադոլարների վրա, և եթե նավթի համաշխարհային գներն անկում են ապրում, նշանակում է Բաքուն հնարավորինս քիչ եկամուտներ է ունենում, նաև մեծ պրոեկտներ է անում, որ փորձի իր երկրի վարկանիշը բարձրացնել, բայց դա իրեն չի հաջողվում, որովհետև ամերիկյան և եվրոպական մի շարք հասարակական կազմակերպություններ գիտեն, թե ով է Ալիևը, ինչպես է հարստացել: Ալիևը փորձում է ապացուցել, որ ինքն ավելի լավ նախագահ է, քան որևէ այլ երկրի նախագահ»:
Ինչպես գիտենք, երեկ ԱՄՆ-ի Դենվեր քաղաքը ճանաչել է Արցախի անկախությունը, ինչը, ըստ պրն. Սարգսյանի` զայրացրել է Ալիևին.
«ԱՄՆ-ի Հավայի նահանգը Լեռնային Ղարաբաղի անկախությունը ճանաչեց 2016թ. մարտի 30-ին, այսինքն` ապրիլյան գորշողություններից մի քանի օր առաջ: Ես չեմ կարծում, որ սա ուղղակի կապ կարող է ունենալ, բայց դա ակնհայտ զայրացնում է Ալիևի ռեժիմին: Ես հակված եմ կարծելու, որ Լեռնաին Ղարաբաղի ճանաչումը ԱՄՆ-ում նահանգային մակարդակով որևէ ազդեցություն չի կարող թողնել, Լեռնային Ղարաբաղի անկախությունը պետք է ճանաչվի այնպես, ինչպես Ցեղասպանությունը ԱՄՆ-ի շուրջ 44 նահանգների կողմից»:
Մեր զրուցակիցը հավանական համարեց ռազմական գործողությունների վերսկսումը.
«Ալիևն անկանխատեսելի է, չի կարելի հասկանալ, թե նա այսօր ինչ կմտածի և ինչ կանի. սա բնորոշ է միայն թույլ, իրենց պաշտոնից կախված առաջնորդներին: Մենք միշտ պետք է պատրաստ լինենք դիմագրավելու բոլոր այն մարտահրավերները, որոնք մենք կարող ենք Ադրբեջանի կողմից ստանալ: Կարծում եմ, որ ապրիլյան ակտիվ ռազմական գործողություններից հետո մենք լուրջ հետևություններ ենք արել, լուրջ դասեր ենք քաղել, և ես վստահ եմ, որ մեր բանակն այս անգամ ավելի պատրաստված է լինելու հարձակումներին, քան ապրիլին: Պատերազմ սկսվելու դեպքում հայկական կողմի միանշանակ պատրաստ է, իսկ ադրբեջանական կողմը միշտ էլ ասում է, որ պատրաստ է, սակայն փորձը ցույց է տվել, որ վերջին 25 տարիների ընթացքում ադրբեջանական բանակը որևէ լուրջ հաջողության չի հասել: Միակ բանը, որին հասել է, ապրիլյան հանկարծակի հարձակման հետևանքով հողատարածքների գրավումն եր, որը Ադրբեջանն ազատագրում է կոչում, իսկ դրանից առավել Ադրբեջանը երբևէ չի կարող լուրջ արդյունքների հասնել` հաշվի առնելով մեր պատրաստվածությունն ու մարտական ուղին և այն սպառազինությունը, որը մենք պարբերաբար ձեռք ենք բերում և ապրիլյան դեպքերից հետո առավել ակտիվությամբ ենք սկսել ձեռք բերել»:
Հեղինակ` Լիլիթ Նավասարդյան
