«Երբ 2018-ին եկավ Նիկոլ Փաշինյանը և ուզեց Ղարաբաղյան հարցում ամեն ինչ սկսել իր կետից, նա արեց դիվանագիտության մեջ ամենաչտեսնված հիմար քայլերից մեկը»,- այսօր բանախոսության ժամանակ հայտնեց ՀԱԿ փոխնախագահ Լևոն Զուրաբյանը՝ մանրամասնելով, որ Նիկոլ Փաշինյանն իր գալուց հետո դիմեց Մինսկի խմբի համանախագահներին՝ խնդրելով մեկնաբանել Պրահյան սկզբունքներում դիտավորյալ անորոշ թողնված դրույթները:

«Մինսկի խմբի համանախագահները չունեին մեկնաբանություն, ամբողջ իմաստը հենց այն էր, որ այդ ձևակերպումները պետք է մնային անորոշ:

Փաշինյանն այնքան պնդեց, որ փորձառու դիպլոմատները հասկացան՝ գործ ունեն մի մարդու հետ, որի հետ պետք է խոսել ավելի պրիմիտիվ լեզվով․․․ Որոշեցին պրիմիտիվացնել: Այդպես ծնվել է 2019-ի պլանը, որի հարցը հետևյալն էր. բոլոր դիտավորյալ անորոշությունները հանում ենք, 5 շրջանը վերադարձնում ես հիմա, իսկ Քելբաջարը և Լաչինի ոչ միջանցքային մասը վերադարձնում ես այն ժամանակ, երբ փոխընդունելի համաձայնություն ձեռք կբերվի ԼՂ-ի վերջնական կարգավիճակի շուրջ»,- նշեց Զուրաբյանը՝ հավելելով՝ եթե դա իրականացվեր, մեր սերունդները հետագայում կարող էին բանակցել ԼՂ-ի կարգավիճակի շուրջ։

Նա նաև ընդգծեց, որ հասկանալու համար, թե այս օրակարգն ինչու տապալվեց, անհրաժեշտություն է, որ ԼՂ շուրջ բանակցած պլաններն ու հայկական դիվանագիտության պատասխանները հրապարակվեն Նիկոլ Փաշինյանի կողմից: «Գիտե՞ք, թե ինչու չի հրապարակում․․․ Եթե ինքը դա հրապարակի, պարզվելու է, որ «ազգակործան պատուհաս» արտահայտությունը մեղմասացություն էր: Պարզվելու է, որ այդ պահին գործ ենք ունեցել երկրի ղեկին կանգնած մի անմեղսունակ էակի հետ, որը, առանց հասկանալու, թե ինչ է կատարվում, ինչ են նշանակում այդ փաստաթղթերի ձևակերպումները և թե դա մեզ ուր է տանելու, այդ ամեն ինչը մերժել է և թաքցրել է մեր ժողովրդից, որ այդպիսի փաստաթուղթ կա»,- հավելեց Զուրաբյանը:

***

ՀԱԿ փոխնախագահ Լևոն Զուրաբյանը բանախոսության ժամանակ խոսելով ղարաբաղյան կարգավորման գործընթացի մասին, կարծիք հայտնեց, որ Ռոբերտ Քոչարյանի օրոք է սկսվել Լեռնային Ղարաբաղի դուրսմղումը բանակցային գործընթացից։ Նա վստահեցրեց, որ

1997 թվականին մշակված փուլային լուծման տարբերակը եղել է ավելի ձեռնտու Հայաստանին և Արցախին, քանի որ այն թույլ էր տալիս լուծել անվտանգության ու խաղաղության հիմնական հարցերը, իսկ կարգավիճակի հարցը մնում էր բաց, ինչը դիվանագիտական առումով նշանակում էր, որ որևէ կերպ չի ամրագրվում Ղարաբաղի պատկանելությունը Ադրբեջանին։

«Քի Վեսթի բանակցությունների ժամանակ Քոչարյանը անձամբ խնդրել է ԼՂ նախագահ Արկադի Ղուկասյանին լիազորել իրեն ներկայացնելու նաև Ղարաբաղի անունից, քանի որ քննարկվում էր տարածքների փոխանակման տարբերակ, և Հայաստանն ու Ադրբեջանը որպես անկախ սուբյեկտներ պիտի բանակցեին: Արկադի Ղուկասյանը սկզբում հրաժարվել է, բայց տեղի է ունեցել շանտաժ, Ռոբերտ Քոչարյանն ասելէ ,որ եթե հրաժարվի իրեն լիազորել հանրային է դարձնելու, որ Ղուկասյանի մերժման հետևանքով զրկվել են մի լուծումից, որով ԼՂ-ն դառանալու Հայաստանի մաս։ Ղուկասյանը ի վերջո համաձայնել է լիազորել, դրանից հետո Ղարաբաղը՝ որպես առանձին կողմ, այլևս չի դիտարկվել որևէ պաշտոնական փաստաթղթում:

Դրանից հետո այլևս չեք տեսնի որևէ առաջարկ որ ներկայացվել է Ստեփանակերտին, միայն Երևանին և Բաքվին է ուղղվել», - ասաց նա։