BlogNews.am-ը շարունակում է հարցազրույցներ վարել հայ դիզայներների հետ, և այս անգամ այցելեցինք գեղեցկուհի Դիանա Շատվերյանին: Երբ մտա նրա նորաձևության տուն, տաք շոկոլադի հոտ էր գալիս, հարմար տեղավորվեցի, մի բաժակ ջուր խնդրեցի, և սկսեցինք: Ի դեպ, Դիանայի հետ շփվելը բավականին հեշտ էր, հաճելի և ոչ պաշտոնական:  

- Դիանա, երբ նախապատրաստվում էի հարցազրույցին, պարզեցի, որ ցուցադրություն չես ունեցել: Կարծում ես` հայ դիզայների համար դա շռայլություն է և անիմա՞ստ ես համարում:

- Հավաքածուների ցուցադրությունն ինքնանպատակ լինել չի կարող և կազմակերպվում է, որպեսզի դրան մասնակցեն փոքրաքանակ ու մեծաքանակ սպառողները, գնորդները: Չի կարելի ժխտել նաև, որ լավ կազմակերպված ցուցադրությունը բարձրացնում է նորաձևության տան հեղինակությունը և ունի նաև գովազդային նշանակություն: Պատշաճ որակով նորաձևության ցուցադրություն կազմակերպելու համար մեծ գումարներ են անհրաժեշտ: Նորաձևությունը բիզնես է, իսկ բիզնեսում ցանկացած ներդրում քննարկվում է դրանից ակնկալվող արդյունքների համատեքստում: Իմ հավաքածուների ֆոտոշարքերը պարբերաբար հրապարակվում են Ֆեյսբուքում և Ինստագրամում: Սոցիալական կայքերը ոչ միայն օգնում են աշխատել ուժերի գերլարումով և արտադրական ամբողջ հզորությամբ, այլև օգնում են սպառողներ գտնել արտերկրում և նվաճել նոր շուկաներ: Հայաստանում մեծաքանակ գնորդներ չկան, որոնց գրավելու և արտադրանք ներկայացնելու համար նպատակահարմար կլինի մեծ միջոցներ ներդնել, իսկ արտաքին շուկաներ նվաճելու համար ավելի նպատակահարմար է ցուցադրություններ կազմակերպել համաշխարհային նորաձևության կենտրոններում (Paris, New York, Milan, London և այլն) անցկացվող նորաձևության շաբաթների ընթացքում, որտեղ առկա են մեծաքանակ սպառողներ ներգրավելու լայն հնարավորություններ:

Ներկայումս պլանավորում եմ ավելացնել արտադրական հնարավորությունները և դրան զուգընթաց նաև նախատեսում եմ ցուցադրությունների կազմակերպումներ, իսկ Հայաստանում միայն գովազդային նպատակով ցուցադրության կազմակերպումը ներկայումս նպատակահարմար չեմ համարում, քանի որ գոյություն ունեն գովազդի ավելի արդյունավետ մեթոդներ: 

Ինչ վերաբերում է այլ ընկերությունների կողմից կազմակերպված կամ այսպես կոչված «հովանավորվող», ուրիշի հովանու տակ կազմակերպվող նորաձևության ցուցադրություններին, կարող եմ նշել, որ թեև բազմիցս ստացել եմ նման ցուցադրություններին մասնակցելու հրավերներ, սակայն երբևէ չեմ մասնակցել: Նշված ընկերությունների կողմից ցուցադրություններ կազմակերպելու հիմնական նպատակը դիզայներների միջոցով իրենց արտադրանքը (հաճախ վատորակ) գովազդելն է, որի դիմաց դիզայներները չեն վճարվում: Իսկ իմ հավաքածուն հիշյալ ցուցադրությունների միջոցով գովազդելն ինձ համար ցանկալի արդյունք չի կարող ապահովել:

- Դիանա, քո հագուստներն ինքդ ես գովազդում, արդյո՞ք չկա մոդել, ում կվստահեիր:

- Հայկական նորաձևության շուկայում մենք փորձել ենք տարբերվել, ինչը, կարծում եմ, ստացվել է, և մարդկանց կողմից այդ քայլը սիրվել է: Իհարկե, իմ նորաձևության տանն աշխատում են գեղեցիկ մոդելներ, ովքեր ունեն հագուստ ցուցադրելու համապատասխան կազմվածք, բայց մեր միտքն այլ էր: Մենք փոխառել ենք համաշխարհային նորաձևության ինդուստրիայում առկա լավագույն փորձը. հանճարեղ Դոնաթելա Վերսաչեն ինքն է իր հագուստները ցուցադրում, համաշխարհային նորաձևությունում դա բավականին ընդունված երևույթ է, էլ չեմ խոսում այն մասին, որ նա վերջերս դարձավ «Ջիվենշիի» պաշտոնական դեմքը: Հայաստանում նման քայլ չեմ նկատել այլ դիզայներների կամ դիզայներական տների մոտ:  

- Հաճախ եմ լսում, որ մենք նորաձևության ինդուստրիա չունենք, դու է՞լ ես այդպես կարծում:  

- Այն փաստը, որ Հայաստանում կան ազգությամբ հայ դիզայներներ, ովքեր ստեղծում և վաճառում են հայկական արտադրության հագուստ և կարող են ճաշակ թելադրել, արդեն խոսում է այն մասին, որ Հայաստանում կա նորաձևության ինդուստրիա, որը գտնվում է զարգացման փուլում: Երևանում առկա են բավականին շատ բրենդային և ոչ մատչելի խանութներ: Դրանց առկայության պայմաններում հայ սպառողն այսօր հաճախ նախընտրում է օգտվել հայ դիզայների, ի դեպ` հաճախ ոչ մատչելի ծառայություններից: 

- Բայց մատների վրա կարող ենք հաշվել հայ աշխատող դիզայներներին։

- Այո, ստեղծագործող հայ դիզայներներն իրոք քիչ են: Ստեղծագործող դիզայների կողմից ստեղծված հագուստը տարբերվում է մասսայական արտադրության, խանութից գնված հագուստից իր յուրօրինակությամբ: Կրկնում եմ «ստեղծագործող դիզայներ» բառերը, քանի որ միայն նրա կողմից ստեղծված հագուստը կրելիս կարող ես հաստատապես վստահ լինել, որ ցանկացած վայրում, երեկույթների և տարատեսակ միջոցառումների ընթացքում հագուստիդ նմանակին չես հանդիպի, իսկ միայն այդ զգացողության համար կարելի է թանկ վճարել:

- Դիանա, այս հարցը տվել եմ նաև մյուս դիզայներներին, Դուք որտեղի՞ց եք ձեռք բերում գործվածքները: Արդյո՞ք գնում եք դրանք Շրջանայինի գործվածքների խանութներից։

- Շրջանայինի խանութներում այնպես չէ, որ գործվածքները վատն են: Հագուստի գինը նվազեցնելու նպատակով կան հաճախորդներ, որոնք խնդրում են, որ իրենց հագուստի գործվածքները գնվեն այդ խանութներից, կամ իրենք են իրենց հետ բերում նման գործվածքներ: Բացի այդ, երբ երգիչ-երգչուհիների տեսահոլովակների համար հագուստ է պատրաստվում, պարտադիր չէ, որ այն լինի թանկարժեք գործվածքից, քանի որ գործվածքի որակը կադրով դժվար է տարբերակել: Այլ հարց է, երբ իրականացնում ենք բեմական հագուստի պատվերներ:

Հիմնականում աշխատում եմ արտերկրից պատվիրված գործվածքներով և այլ նյութերով: Լինում են դեպքեր, երբ ինչ-որ գործվածքի ստիպված եմ լինում մեկ ամիս և ավել սպասել, դա սովորաբար լինում է հարսանյաց զգեստների անհատական պատվերների իրականացման դեպքում: Ուզում եմ նշել, որ նորաձևության տանն իմ մտահղացմամբ մշակվում են նաև գործվածքների բոլորովին նոր նախշեր, ինչն աշխատատար և միաժամանակ ժամանակատար է:

 - Ինչպե՞ս են ստեղծվում քո հագուստները. իրականացնում ես այն, ինչ մտածո՞ւմ ես, թե՞ այն, ինչ այսօր պահանջարկ ունի: Օրինակ՝ նեոպրեն կտորը լայն տարածում գտավ, և կապ չունի` մարդիկ գեր են, թե՝ նիհար, բոլորը սկսեցին կրել դրանից կարված հագուստներ։

 - Հայաստանում երևի առաջիններից եմ եղել, որ սկսել եմ աշխատել նեոպրեն գործվածքներով այն ժամանակ, երբ այդ գործվածքներն այդքան էլ լայն տարածում չունեին: Երբ սկսեցի աշխատել այդ տեսակի գործվածքներով, բոլորը կասկածում էին` արդյոք հնարավո՞ր է այդ գործվածքներով նորաձև հագուստ իրականացնել: Իմ ծանոթները պարզապես գալիս էին տեսնելու, թե ինչ հագուստ է ստացվում այդ գործվածքներից: Բոլորին հետաքրքիր էր` ինչպես են դա կրում: Ես չվախեցա այդ էքսպերիմենտից: Արդեն երկու տարի շարունակ աշխատում եմ այդ տեսակի գործվածքներով: Հասկացել եմ, որ դրանցով հայ կանանց կազմվածքներին համապատասխան կարելի է գեղեցիկ և նորաձև հագուստ ստանալ:

Ստեղծագործ դիզայների առաքելությունը ճաշակ թելադրելը և սեփական արտադրանքի նկատմամբ պահանջարկ ստեղծելն է, և նա չպետք է ունենա կարծատիպեր, որ եթե մի բանը մասսայականություն չի վայելում, ուրեմն չպետք է դա անել: Իհարկե, յուրաքանչյուր ռիսկ չպետք է անցնի խելամտության սահմանը:

 - Հիշում եմ` կար ժամանակ, երբ նորաձև դարձան հայկական էլեմենտները, և բոլոր դիզայներներն ինչ-որ ձև այն օգտագործեցին իրենց հավաքածուներում: Դու չարեցիր, ինչո՞ւ։

- Կարևոր եմ համարում հայկական էլեմենտների օգտագործումը հավաքածուներում, սակայն եթե ինչ-որ բան արդեն արված է, կարծում եմ՝ դա կրկնօրինակելը բացարձակապես սխալ է: Միևնույն է` բոլորը գիտեն, որ մտահղացումը Սիրուշոյինն է: Եթե անգամ նույն միտքն ավելի վաղ քեզ մոտ եղել է, կարելի է մոռանալ այն, քանի որ կան բազմաթիվ այլ մտքեր, որոնցով կարելի է տարբերվել: Ձեր նշած ժամանակահատվածում վառ գույներով հավաքածու ստեղծեցի, որում գերակշռում էին ձեռքի աշխատանքը, գեղեցիկ նախշերը, որոնք ինձ ավելի հաճելի էին: 

 - Դու ազգայինը չարեցիր, բայց փոխարենն արեցիր «երեխա-մամա» հավաքածու, կարծում եմ` դա քեզանից հետո սկսեց տարածվել Հայաստանում, քանի որ մեկ ուրիշի մոտ դա չեմ հիշում:

- Գիտե՞ք՝ ամեաակարևորը ստեղծագործելն է և մնացածից տարբերվելը: Պետք է անել այն, ինչ սիրտդ է ուզում: Այդ պահին մտածեցի, որ հաճելի կլինի, երբ ես և աղջիկս նույնանման հագնվենք, ես դա իրականացրեցի և սկսեցի այդ գաղափարը զարգացնել՝ բացարձակապես չկենտրոնանալով այն մտքի վրա, թե ով է իրականացրել դա մինչ այդ, ով կանի հիմա, կընդօրինակեն կամ չեն ընդօրինակի: Շատ հաճելի էր, որ մտահղացումն ընդունվեց:

- Դիանա, այսինքն՝ ուզում ես ասել, որ բացարձակ չե՞ս հետևում հայ մյուս դիզայներների ստեղծած հագուստներին:

- Մյուս դիզայներների գործունեությանը հետևելու համար կամ պիտի այցելեմ նրանց, կամ էլ վերջիններիս էլեկտրոնային կայքերը, որի ժամանակը, անկեղծ ասած չունեմ: Անգամ իմ էջով մենակ ես չեմ զբաղվում, քանի որ դա ֆիզիկապես անհնար է: Իհարկե, լինում են միջոցառումներ, որոնց ժամանակ նկատում եմ, որ երգիչը կամ երգչուհին կրում է այս կամ այն դիզայների հագուստը, բայց որ ասեմ՝ նրանց ամբողջական գործունեությանը հասցնում եմ հետևել, սխալ կլինի: Կարծում եմ, որ կոլեգաների գործունեությանը չհետևելը սխալ է, սակայն ժամանակի սղությունը թույլ չի տալիս:

- Լավ, իսկ եթե տեսնում ես հայ դիզայների արած աշխատանքը, զանգո՞ւմ ես, կարծիքդ ասում: 

- Ես միշտ լավ փոխհարաբերությունների կողմնակից եմ: Երբ ինձ հրավիրում են ցուցադրությունների, երբեք չեմ մերժում և գնում եմ, նայում, գնահատում, իմ կարծիքը հայտնում հենց դիզայներին և միշտ անկեղծ եմ լինում: Օրինակ` ինձ շատ է դուր եկել վերջերս Լիլիթ Մարգարյանի կողմից կազմակերպված ցուցադրությունը: Առողջ մրցակցության կողմնակից եմ, որն ինձ ոգևորում է: Ցանկանում եմ, որ դիզայներների մոտ միշտ լինեն լավ փոխհարաբերություններ, քանի որ ամեն մեկն աշխատում է իր ոճում և ունի իր հաճախորդը:

 - Դիանա, գիտեմ, որ քո հագուստները նաև մինչև ցուցադրելն են վաճառվում, այսինքն՝ ստացվում է` ունես այնպիսինները, որոնք այդպես էլ չես ցուցադրում:

- Ոչ, իհարկե հավաքածուն ամբողջությամբ ցուցադրվում է ֆոտոշարքերում: Պարզապես իմ հաճախորդներին խնդրում եմ, որ մի քանի օրով վերադարձնեն գնված հագուստները, որպեսզի լուսանկարեմ: Այն հաճախորդները, ովքեր տեսնում են հավաքածուն և դրանից որոշ նմուշներ գնում մինչև դրա պաշտոնական հրապարակումը, իմ երկարամյա և հարազատ դարձած հաճախորդներն են, ովքեր հաճախ անհամբեր են:

 - Գիտեմ, որ ոչ ոք չի սիրում խոսել գնային քաղաքականությունից, բայց, համենայն դեպս, հետաքրքիր է՝ քեզ մոտ հագուստ պատվիրելը թա՞նկ է:

 - Դիզայներական հագուստը մատչելի չի կարող լինել, քանի որ այն իրականացվում է բարձրորակ գործվածքներով և այլ նյութերով, հմուտ մասնագետների կողմից, որոնց գումարվում է դիզայների մտահղացումը: Այն հագուստը, որը մենք ստեղծում ենք, իսկապես տարբերվում է Հայաստանում վաճառվող հագուստներից, և հաճախորդները հասկանում են, որ որակյալ հագուստ ձեռք բերելուց բացի՝ նրանք վճարում են նաև տարբերվելու համար: Իհարկե, գնային քաղաքականության մեջ երբեք խելամտության սահմանները չեմ անցնում:

Մանրամասները՝ սկզբնաղբյուր կայքում