1. Ի՞նչ կա հաղորդավարների պայուսակների մեջ։

Ամեն ինչ՝ ջուր, ուտելիք, մրգեր, գնումներ։ Այն ամենը, ինչը կարող է պետք գալ բյուջետային ճամփորդության ժամանակ, խցկում են նրանց պայուսակների մեջ։ Մետաղադրամը նետելուց հետո բյուջետային ճամփորդություն ստացած հաղորդավարը սկսում է հավաքել իր անձնական իրերը, իսկ դրանցից զատ՝ արդեն նկարահանող խումբն է անհրաժեշտ իրեր ավելացնում, որոնք պետք են տվյալ թողարկման սցենարում։ Օրինակ՝ մի անգամ հաղորդավարի պայուսակի մեջ նույնիսկ վրան տեղավորեցին, որը նա օգտագործեց բնության գրկում։

2. Ի՞նչ թիմի հետ են ճանապարհորդում հաղորդավարները։

Սովորաբար ամեն թողարկումը պատրաստելու համար անհրաժեշտ թիմը բաղկացած է 2 հաղորդավարներից, 2 օպերատորներից, 2 ռեժիսորներից, պրոդյուսերից ու սցենարիստից։ Յուրաքանչյուր քաղաքում նկարահանումների վրա ծախսվում է առնվազն 3 ու առավելագույնը 5 օր։ Առավոտյան՝ ժամը 7-8-ին, նկարահանող խումբը դուրս է գալիս հյուրանոցից ու գնում է այն վայրերը, որոնք նախատեսված են սցենարով, ու յուրաքանչյուր նման կետի վրա ծախսվում է մոտ 3 ժամ։ Հաղորդման պատմության մեջ սյուժետային կետերի առավելագույն քանակը, որոնք թիմը հասցրել է այցելել մեկ օրվա ընթացքում, հավասար է 6-ի։

3. Ո՞վ է որոշում հերթական թողարկման համար ճամփորդության ու բնակության ծրագիրը։ Արդյո՞ք հաղորդավարները մասնակցում են երթուղիների ընտրության պրոցեսին։

Մինչև ճամփորդությունը հաղորդման խմբագիրները հսկայածավալ նախապատրաստական աշխատանք են կատարում. ճշտում են հետաքրքիր վայրերի հասցեները, թանգարաննների ու էքսկուրսիաների տոմսերի արժեքները, կարդում են թեմատիկ ֆորումներ ու շփվում են տեղացիների հետ։ Չէ՞ որ տեղաբնակներն ավելի լավ գիտեն, թե որտեղ են ավելի համեղ սնունդ մատուցում, ու որտեղ կարելի է հետաքրքիր բաներ տեսնել, բայց նաև լինում է այնպես, որ ճիշտ հակառակն է լինում։ Երբեմն խորհուրդ են տալիս ինչ-որ վայրեր, որտեղ ժամանելով՝ նկարահանող խումբը ոչ մի տեսարժան բան էլ չի տեսնում։ Այնպես որ, նկարահանված թողարկումների երրորդ մասն անգամ մոնտաժի փուլի չի հասնում։ Եթե հաղորդավարներն ունեն ինչ-որ ցանկություններ, ապա կարող են առաջարկել դրանք նկարահանումների համար, բայց ընդհանուր առմամբ հաղորդավարներին տրվում է լիարժեք քարտ-բլանշ արդեն տեղում, քանի որ ծրագիրը չունի վաղօրոք պատրաստված երկխոսություններ ու սցենար։

4. Տեխնիկապես ինչպե՞ս են լուծում թռչնի թռիչքի բարձրությունից արված նկարահանումների հարցը։

Բարձրից արված նկարահանումներն իրականացվում են ռադիոկառավարվող հատուկ փոքր ուղղաթիռների՝ կվադրոկոպերների միջոցով, որոնց տեսախցիկ է ամրակցվում։ Սակայն լինում են նաև պատահարներ։ Այսպես՝ Ռոտերդամի նկարահանումների ժամանակ տեղի ունեցավ «ավիավթար», ու կվադրոկոպերը, բախվելով երկնաքերին, անդառնալի վնասներ կրեց, բայց դա ամենամեծ խնդիրը չէր. այս միջադեպի պատճառով ոստիկանությունն ամբողջ մեկ օրով ձերբակալեց ողջ նկարահանող խմբին։

5. Արդյո՞ք օպերատորն օգնում է հաղորդավարներին էքստրեմալ իրավիճակներում։

Օպերատորի գլխավոր խնդիրը կայանում է նրանում, որ նա ցանկացած իրավիճակում շարունակի նկարահանումն ու ոչ մի դեպքում չկորցնի հաղորդավարին կադրից։ Ու ոչ միայն հաղորդավարին։ Այսպես, Հոշիմինի մասին թողարման ժամանակ նկարում էին լողափում գտնվող օդապարիկները, ու երբ ամեն ինչ բարեհաջող անցավ, խումը գնաց մեքենաների մոտ՝ թողնելով օպերատորին մենակ, որպեսզի նա շարունակի նկարել տեղի գեղեցկությունը։ Մեկ ժամ անց նա վազելով մոտեցավ կոլեգաներին ու երջանկությամբ պատմեց, որ նա կարողացել է ֆիքսել, թե ինչպես տեղացի մի կին պատահաբար ընկել է ավազի մեջ առկա փոսի մեջ, իսկ ինքը սկզբում ուզել է օգնել նրան, բայց հետո ուշքի է եկել՝ հասկանալով, թե ինչ հիանալի կադր կարող է բաց թողնել։

Մեկ այլ իրավիճակում հնարամտությամբ փայլել է պրոդյուսերը։ Մարոկկոյում անցկացվող նկարահանումների ժամանակ խմբի վրա է հարձակվել մի ծերունի, ու քանի որ այդ վայրում նկարահանելն արգելված էր, նա սպառնում էր ոստիկանություն կանչել։ Պրոդյուսերը սկսել է խոսակցություններով շեղել ծերունուն՝ ժամանակ տալով, որպեսզի նկարահանող խումբն ավարտի նկարահանումները։

Լինում են նաև իրավիճակներ, որոնք ոչ ոք հաշվի չի առել ու չի հասցնում արձագանքել դրանց։ Օրինակ՝ մեկ անգամ Ռիգինա Տոդորենկոն Ալյասկայում վայր ընկավ 7 մետր բարձրությունից, երբ անցնում էր բուռն հոսանքով գետի վրա ընկած ծառի բնի վրայով։ Նա սայթաքեց ու չկարողացավ պահել հավասարակշռությունը։ Բարեբախտաբար, ամեն ինչ ավարտվեց մի քանի քերծվածքներով ու վախով։

6. Ո՞ր թողարկումն է դարձել ամենածախսատարը՝ հաշվի առնելով ճանապարհածախսն ու վիզաների ձևակերպումը։

Հստակ բան ասելը դժվար է, քանի որ հաղորդումը հասցրել է շրջագայել 80 երկրներով, բայց, ըստ ամենայնի, ամենաթանկարժեքը դարձավ Լոնդոնի մասին թողարկումը, որտեղ ոսկե քարտով հաղորդավարը ծախսեց ռեկորդային 53.557 դոլար գումար։ Ընդ որում, այս թվի զգալի մասը՝ 50.000 դոլարը, ծախսվեց միայն հյուրանոցի վրա։ Հիշեցնենք, որ հաղորդավարը երկու օր ապրեց Լոնդոնի ամենաէլիտար հյուրանոցում, որտեղ ժամանակին ապրել են Չառլի Չափլինը, Մերիլին Մոնրոն, Մարլեն Դիտրիխը, Էլթոն Ջոնը և այլ աստղեր։ Մնացած 3507 ծախսած դոլարները մանրուք են թվում սրա ֆոնին։

7. Ո՞ր քաղաքում է բյուջետային ճամփորդություն շահած հաղորդավարն ամենաքիչ գումարը ծախսել։

Զբոսաշրջության համար ամենաէժան տեղը դարձավ Մադագասկարը, որտեղ 2 օրվա մեջ մի կերպ կարողացան 32 դոլար ծախսել։ Դե, ճիշտն ասած, ծախսելու տեղ էլ չկար, քանի որ կղզում չկան թանգարաններ, թատրոններ ու գրադարաններ։ Ի դեպ, Սինգապուրը զբաղեցնում է 2-րդ հորիզոնականն այս առումով, քանի որ այնտեղ թույլատրվում է քաղաքի բազմաթիվ զբոսայգիներում վրան տեղադրել՝ հատուկ մեքենաներում համապատասխան գրանցում անելով (ճիշտ է, դա կարելի է անել միայն 8 օրով ամեն ամսվա մեջ), ու արդյունքում Սինգապուրում բյուջետային զբոսաշրջությունը կազմեց 33.33 դոլար, ինչն առավելապես ծախսվեց սննդի վրա։

8. Եղե՞լ է արդյոք այնպես, որ հաղորդավարների մոտի փողը չհերիքի, ու ի՞նչ են անում նման դեպքերում։

Ցանկացած անհասականալի իրավիճակում զանգահարում են պրոդյուսերներին։ Նրանք հաղորդավարներին փորձանքի մեջ չեն թողնի, բայց երբ ամեն ինչ մնա հետևում, լուրջ խոսակցություն կունենան հաղորդավարների հետ։ Նման մի դեպք պատահեց Ղազախստանում, երբ Նաստյա Կորոտկայան, ունենալով 100 դոլար, ընթրեց ռեստորանում, ու նրան բերեցին 112 դոլարի հաշիվ, չնայած որ նրան վստահեցրել էին, որ ուտելիքն այստեղ շատ էժան է, ու գները հասու են միջին տուրիստի համար։ Երբ Նաստյան պատվիրել էր բեշբարմակ ուտեստի բաժին, ռեստորանի տերը սկսել էր սեղանը շռայլորեն ծածկել այլ ուտեստներով՝ վստահեցնելով, որ դրանք զուտ համտեսի համար են, իսկ երբ Նաստյային բերեցին հաշիվը, նա շոկի մեջ էր, որովհետև գումարը կազմում էր 112 դոլար։ Նա ստիպված էր զանգահարել պրոդյուսերներին ու խնդրել, որպեսզի նրանք վճարեն ճաշի համար, ու իհարկե նրան օգնեցին։ Նաստյան իր հետ վերցրեց մնացած ուտելիքը, որը նկարահանող ողջ խումբն ուտում էր դեռ 2 օր էլ, դե իսկ սյուժեն ամբողջությամբ մոնտաժվեց ու չմտավ թողարկման մեջ։

9. Արդյո՞ք գտնվել են բոլոր թաղված շշերը, որոնցում փող է դրված եղել։

Այսօրվա դրությամբ գրեթե բոլոր շշերը գտնված են, ու առավել շուտ հայտնաբերվել են այն շշերը, որոնք պահվել են ԽՍՀՄ-ի մասին պատմող եթերաշրջանում։ Հեռուստադիտողները սլանում էին փնտրելու շշերը արդեն հաղորդման հեռարձակումից մի քանի րոպե անց։ Յուրաքանչյուր շշում բացի հարյուր դոլարից դրված է նաև մի շարք ցուցումներով գրություն, որը խնդրում է գտնողին լուսանկարվել կամ էլ տեսանյութ պատրաստել «գանձը» գտնելու բերկրանքի վերաբերյալ ու ուղարկել այն հաղորդմանը։ Որոշ շշեր պարզապես անհետ կորել են, ու քանի որ հաղորդումը դեռ շարունակվում է, կան նաև այնպիսիք, որոնք դեռ նոր պետք է գտնվեն։

10. Ո՞ր երկրներում են հաղորդավարները եղել ամենից հաճախ։ Կա՞ն արդյոք քաղաքներ, որտեղ նրանք մեկ անգամից ավել են այցելել։

Ամենից հաճախ հաղորդումն այցելել է ԱՄՆ, որտեղ նկարահանվել է ոչ ավել, ոչ պակաս՝ 16 թողարկում։ ԱՄՆ մեկնել են առաջին եթերաշրջանում, ինչպես նաև հոբելյանական եթերաշրջանում ու «Շոփինգ» հատուկ պրոյեկտի շրջանակներում։ Հաղորդավարներն անգամ կարողացել են հասնել Սիեթլ, Չիկագո, Դալլաս ու Նոր Օռլեան։

11. Եղե՞լ են արդյոք բախումներ ոստիկանության հետ։ Տեղական ի՞նչ օրենքներ են խնդիրներ ստեղծել, ու ի՞նչն է լրիվ անսպասելի դարձել։

Նյու Յորքում որոշվեց, որ հաղորդավարներից մեկը պետք է գիշերի կայարանում. նախապատրաստական փուլի ֆորումներում փորձառու ճանապարհորդների բազմաթիվ գրառումներ էին գտել, որոնք հենց այդ կերպ էին վարվել։ Սակայն ժամանելուց հետո պարզվեց, որ այդ պատմությունները չեն համապատասխանում իրականությանը։ Կենտրոնական կայարանում, որը տեղակայված է Մանհեթենի սրտում, ոչ ոք քնած չէր ու նույնիսկ չէր ննջում։ Դա տարօրինակ թվաց, սակայն Ժաննա Բադոևան, այնուամենայնիվ, որոշեց պառկել նստարանին։ Պարզվեց սակայն, որ սպասասրահում նույնիսկ ննջելը խստիվ արգելված է, եթե նստարանի վրա ես նստած, էլ չխոսենք նստարաններին պառկած քնելու մասին։

ԽՍՀՄ-ին նվիրված եթերաշրջանի նկարահանումները հագեցած էին դժվարություններով, որոնց մասին ի սկզբանե ոչ ոք չէր էլ մտածել։ Մինսկում խմբին պարբերաբար կանգնեցնում էին ոստիկաններն ու արգելում էին նկարահանել շքերթը, իսկ սովորական բնակիչները կասկածամիտ ու նույնիսկ ագրեսիվ էին դառնում՝ տեսնելով տեսախցիկները։ Դուշանբեում էլ հակառակն էր՝ նկարահանումները պարբերաբար դադարեցնում էին, քանի որ հաղորդավարներին արագ ճանաչում էին ու անպայմանորեն ցանկանում էին լուսանկարվել նրանց հետ, ինքնագրեր վերցնել ու ինչ-որ բան հյուրասիրել։

Թուրքմենստանն ու Ուզբեկստանն ընդհանրապես հրաժարվեցին վիզաներ տրամադրել, ուստի հայտարարված թողարկումները՝ Սամարղանդի, Տաշքենդի ու Աշխաբադի մասին, այդպես էլ չնկարահանվեցին։

12. Հաղորդավարներն իրո՞ք կորցրել են իրենց փաստաթղթերն ու հեռախոսները։ Ի՞նչ ֆորսմաժորային իրավիճակներ են եղել նկարահանումների ժամանակ։

Մեխիկոն դարձավ իսկական ռեկորդակիր կորած անձնագրերի քանակով։ Սկզբում այնտեղ իր անձնագիրը կորցրեց Բեդնյակովը, ընդ որում, դա նրա ամենաառաջին գործուղումն էր հաղորդավարի կարգավիճակում։ Բարեբախտաբար, թողարկման նկարահանումներն արդեն ավարտվել էին, իսկ անձնագրի կորուստն ի հայտ էր եկել միայն օդանավակայանում, երբ թիմը պատրաստվում էր Փարիզ թռչել։ Արդյունքում նա ստիպված էր մնալ տրանզիտային գոտում 16 ժամ ու սպասել, մինչև նրան դեպորտացիա կանեն։

Մաշա Իվակովան էլ, հակառակը, անձնագիրը կորցրեց գրեթե անմիջապես ժամանումից հետո։ Հյուրանոցի համարում նա հայտնաբերեց, որ իր պայուսակից անհետացել են անձնագիրն ու դրամապանակը։ Քանի որ նա հյուրանոց եկել էր քաղաքային տաքսիով, նա, ժամանակ չկորցնելով, սկսեց զանգահարել տաքսի ծառայության գրասենյակ, բայց բանակցությունները ոչ մի արդյունք չտվեցին. ո՛չ տեղաբնակները, ո՛չ օդանավակայանի աշխատակիցները, ո՛չ էլ անգամ ոստիկանության աշխատակիցները չէին շտապում օգնություն ցուցաբերել արտասահմանցիներին։ Իրավիճակը փրկեց տեղի ՌԴ դեսպանատունը, որը համապատասխան փաստաթուղթ տրամադրեց, որը թույլ էր տալիս հաղորդավարուհուն վերադառնալ հայրենիք։

Ֆիլիպիններում Ռեգինա Տոդորենկոյի մոտից գողացան հեռախոս, Մոնղոլիայում նկարահանող ողջ խմբի վրա հարձակվեց լուերի մի հսկայական բանակ, Բաթումիում տուգանեցին Անդրեյ Բեդնյակովին՝ ծառից ծաղիկներ պոկելու համար, Ջամայկայում օպերատորի վրա հարձակվեց դանակով զինված մի աբորիգեն, ինչից հետո նկարահանող խումբը ճանապարհորդում էր թիկնազորով, իսկ Ռիո դե Ժանեյրոյում օպերատորի ձեռքից խլեցին տեսախցիկը հենց փողոցային կառնավալի ժամանակ։ Սակայն ամենալարված իրավիճակը Քենիայում էր, որտեղ մայրամուտից հետո առհասարակ ցանկալի չէ գտնվել փողոցում։ Այնտեղ 10 րոպեն մեկ խմբին փորձում էին կա՛մ ձերբակալել, կա՛մ թալանել։

13. Հաղորդավարները երբեմն թանկարժեք գնումենր են կատարում։ Ի՞նչ է լինում այդ գնումների հետ, հաղորդավարները դրանք իրե՞նց են պահում։

Տարբեր կերպ է լինում։ Որոշ բաներ կարող են պահել իրենց, որոշ բաներ կարող են նվիրել կոլեգաներին կամ էլ բարեգործական նպատակներով օգտագործել։ Թողարկումներից մեկում հաղորդավարը Հնդկաստանում փիղ գնեց։ Կարո՞ղ եք գուշակել, թե ինչ արեց նա այդ փիղը հետո։

14. Ի՞նչ պատճառներով են հաղորդավարները լքում հաղորդումը։

«Орел и решка»-ի համար գլխավորը պրոյեկտի յուրահատուկ ֆորմատի պահպանումն է, այլ ոչ թե հաղորդավարի դեմքը։ Պատճառները տարբեր են, որոնք ստիպում են հաղորդավարներին հեռանալ, բայց դրանցից կարևորագույնը հոգնածությունն է՝ ընդհանուր հոգնածությունը տպավորություններից (այո-այո, այդպիսի բան էլ է հնարավոր), տեղափոխություններից ու թռիչքներից (մեկ գործուղման ընթացքում նկարահանվում է 3-4 թողարկում տարբեր երկրներում), պարբերական անքնությունը (նկարահանումների ընթացքում օրական 4 ժամ են կարողանում քնել)։ Ամենաերկար գործուղումը տեղ գտավ երրորդ եթերաշրջանի ժամանակ, երբ թիմը ժամանեց Հարավային Ամերիկա։ Նրանք այցելեցին 5 քաղաքներ՝ Ռիո, Սան Պաուլո, Սանտյագո, Կուսկո, Բուենոս Այրես, ու այդ գործուղման ընդհանուր տևողությունը՝ հանգստյան օրերով հանդերձ, կազմեց 25 օր։

Ու որքան էլ անհավանական գեղեցիկ բնապատկերներ ու զարմանալի բաներ հանդիպես դրսում, հոգնածությունն ի վերջո հաղթանակում է, ուստի հարցին, թե ինչպես են իրենք անցկացնում ազատ ժամանակը, հաղորդավարները միաբերան պատասխանում են. «Քուններս ենք առնում»։

15. Ո՞ւմ հաշվին են ֆինանսավորվում ճանապարհորդությունները։

Հաղորդումն ունի հովանավորներ, ինչպես նաև փոքրիկ մի էլֆ՝ ոսկու կարասով։

Աղբյուր` Դեսից Դենից, ԲլոգՆյուզ

Կարդացեք նաև`  Ինչպես է Орел и Решка հաղորդումը ներկայացնում Երևանը