«Որդան կարմիր» պետական արգելավայրի հարակից հինգ համայնքների հանրակրթական դպրոցներում իրականացվել են որդան կարմիրի պահպանությանն ուղղված տեսական էկոդասընթացներ, որոնց մասնակցել է 150 աշակերտ: Նրանք հետաքրքրություն են ցուցաբերել եւ ցանկություն հայտնել հետագայում ընդգրկվել նաեւ ծրագրով նախատեսված գործնական փուլում:
Ծրագրի հեղինակ` ագրոէկոլոգ, փորձագետ Գալուստ Նանյանը նշում է, որ ծրագիրը մտահղացել է այն ժամանակ, երբ ամիսներ առաջ ՀՀ բնապահպանության նախարարին կից հասարակական խորհրդի երկրորդ նիստում քննարկման է ներկայացրել «Որդան կարմիր» պետական արգելավայրի ներկայիս վիճակը եւ հանդես եկել առաջարկություններով:
«Զեկույցից հետո առաջարկություններով հանդես եկա, որոնցից մեկը վերաբերում էր արգելավայրի ազդակիր համայնքների դպրոցներում էկոդասընթացներ անցկացնելուն»,- ասում է մասնագետը:
Նա կազմել է համապատասխան ծրագիր եւ իր համեստ միջոցներով իրականացրել այն Արմավիրի մարզի Ջրառատ, Երասխահուն, Եղեգնուտ, Արգավանդ եւ Արազափ համայնքների հանրակրթական դպրոցներում: «Կարծում եմ, որ «Ազգաբնակչության էկոլոգիական կրթության եւ դաստիարակության» մասին ՀՀ օրենքի 12-րդ հոդվածը արդեն իսկ հիշեցնում է յուրաքանչյուրիս, որ. «Յուրաքանչյուր քաղաքացի իրավունք ունի ստանալու էկոլոգիական կրթություն»: Բայց էկոլոգիական կրթություն ստանալը մի բան է, գործածության մեջ դնելը` մեկ այլ»,- ասում է Գ. Նանյանը:
Ըստ նրա` դեռեւս 1987 թվականից, երբ ստեղծվել է «Որդան կարմիր» պետական արգելավայրը (Ջրառատի եւ Արազափի տեղամասերով), մինչ օրս նմանատիպ ուսուցողական միջոցառումներ չեն իրականացվել այդ տարածքներում: «Հետաքրքիր էր, որ դասընթացներին մասնակցած երեխաների շատ փոքր տոկոսն էր տեղյակ «Որդան կարմիր» արգելավայրի գոյության մասին: Շատ ակտիվ էին Ջրառատի եւ Արգավանդ գյուղի աշակերտները: Պարզվեց, որ մասնակիցներից ընդամենը 2-ն են տեսել որդան կարմիր միջատը, երկուսն էլ` Արազափ գյուղից, իսկ մյուս մասնակիցները հույս ունեն, որ օրերից մի օր իրենց էլ բախտ կվիճակվի տեսնել այդ խորհրդավոր միջատին»,- ասում է Նանյանը:
Աշակերտները դասընթացներից հետո առաջարկել են միջատի փրկության համար ցանկապատել արգելավայրի երկու տեղամասեր, նաև փոխել այդ տարածքներում տեղադրված ցուցանակները, քանի որ դրանք որոշ տեղերից աննկատ են եւ ոչ գրավիչ:
Մասնակից երեխաներին նաեւ անհանգստացրել է այն հարցը, թե ինչու են գրանցվում խոշոր եւ մանր եղջերավոր անասունների` այդ տարածքներում արածեցնելու դեպքեր: Դասընթացավարը հայտնել է, որ այդ հարցում իր մեղավորությունն ունի ոչ միայն պետությունը, այլ նաեւ համայնքային ղեկավարությունը: «Համայնքները զուրկ են արոտավայրերի համար նախատեսված տարածքներից, իսկ հինգ համայնքում միասին հաշվառված է 4400 խոշոր եղջերավոր եւ նույնքան էլ` մանր եղջերավոր անասուն: Իսկ անասնապահերի համար արգելավայրի տարածքը եւ այդ տարածքում գտնվող Հալոֆիտ անապատը դիտարկվում են հարմար վայր անասուններին արոտի հանելու համար»,- ասում է մասնագետը:
Դասընթացի տեսական մասն ավարտվել է, եւ մասնակից հինգ դպրոցներից ընտրվել են հետագա գործնական դասընթացին մասնակցող աշակերտները, ընդհանուր առմամբ` 15 հոգի:
Ի դեպ, ըստ ծրագրի` աշակերտները ծանոթանում են նաև Արմավիրի մարզի ընդհանուր բնապահպանական վիճակին, բարձրաձայնում իրենց համայնքներում առկա էկոխնդիրների մասին: Նշենք, որ բոլոր դպրոցներին բաժանվել են բնապահպանական գրականություն եւ բնության հատուկ պահպանվող տարածքների քարտեզներ:
